Arap Ülkeleri, Türkiye, İran, Orta Asya ve Geç Dönem Güney Asya Sanatlarına yönelik 15 etkileyici Yeni Galeri’nin büyük açılışı New York Metropolitan Sanat Müzesi’nde (The Metropolitan Museum of Art), 1 Kasım tarihinde gerçekleşecektir. Ferah bir şekilde genişletilmiş, taze fikirlerle beslenmiş ve baştan sona yenilenmiş galeriler, Metropolitan’ın tanınmış – alanında tüm dünyanın en iyi ve en kapsamlı koleksiyonlarından biri olan- İslam Sanatlarıkoleksiyonuna ev sahipliği yapacak. Yeni mekanın tasarım özellikleri, burada temsil edilen birçok kültürün birbirleriyle bağlantılı olmalarının yanı sıra çeşitlilik de arz ediyor olmalarını vurgulamaktadır; ziyaretçiler, giriş yerlerinin çokluğu sayesinde yeni galerilere – ve içinde sergilenen sanat eserlerine – farklı bakış açılarından yaklaşabilecekler.
“Bu fevkalade yeni galerilerin açılması, ansiklopedik bir müze olma misyonumuzu vurgulamakla kalmayıp; İslam sanatı ile kültürünün, dünya tarihinin çok mühim bir diliminde sergilendiği soylu ve girift ihtişamını günümüze taşımak üzere, bize benzersiz bir fırsat sunmuştur.” diyen Metropolitan Müzesi Müdürü Thomas P. Campbell, şöyle devam etmektedir: “15 yeni galerimiz İslam Medeniyetinin Orta Asya’dan Kuzey Afrika’ya, Avrupa’ya, Orta ve Güney Asya’ya kadar 13 yüzyıldan uzun bir süre boyunca izlediği yolu, sırası ile takip etmektedir. Yeni coğrafi uyum düzenimiz bu önemli koleksiyona, İslam’ın tüm azametine rağmen yekpare bir sanat ifadesi yaratmadığına tam tersine değişim ve kültürel etkiler ile geçen yüzyıllar boyunca geniş bir coğrafi alandaki toplulukların bağlantısını sağladığına dair bir farkındalık tesis eden, gözden geçirilmiş bir bakış açısı ile yaklaştığımızın göstergesidir. Konuklarımız galerilerin, İslam geleneğinin çoğul yaklaşımını ve fikirler ile ortak kültürel mirasımıza şekil veren sanatsal formların geniş bir coğrafyada çapraz tohumlanmasını sağladığını ifade eden muhteşem sanat eserleri ile dolu olduğunu keşfedecekler.
İslam Sanatları Departmanı’ndan sorumlu Patti Cadby Birch Küratörü Sheila Canby, “Her ne kadar galerilerimiz, uzun bir zaman periyodunda geniş bir coğrafyayı temsil ediyor olsa da, sergideki çeşitlilik arz eden sanat eserleri birçok yönden tek çatı altında toplanabilir. Bunların en önde geleni, Arap alfabesinin yoğun kullanımı ve bunun sonucunda müstesna hat sanatı örnekleri çıkması – çoğunlukla maden işçiliği veya mimari unsurlar gibi geleneksel materyallerde – ve kitap sanatlarında virtüözite seviyesine ulaşılmasıdır. Süslemeye duyulan derin aşk, sıklıkla, kumaş, ahşap ve çini çalışmalarından aşina olduğumuz girift biçimde birbirine geçmiş kompleks geometrik şekiller ile ifade edilmiş. Hükümdar hanedanları tarafından himaye altına alınmış olan birçok lüks malzeme örneği mevcut. Ve eserin çeşidi ne olursa olsun, teknik uzmanlığın hep en üst seviyede olduğu aşikar. Galerilerimizdeki eserler doğaları itibariyle dünyevi kullanıma yönelik oldukları için, izleyenin eğitim ve kültür geçmişinden tamamen bağımsız olarak hem tabiatlarındaki kullanışlılık nedeniyle hem de büyüleyici güzellikleri için takdir edilebilirler.”
Koleksiyon dâhilinde, batıda İspanya’dan doğuda Hindistan’a kadar uzanan bir coğrafyaya ait 12.000′den fazla sanat eseri mevcut. 7′nci yüzyıldan bugüne kadar tüm ana bölgeleri ve sanatsal ana akımları temsil edecek şekilde seçilmiş, her materyalden yaklaşık 1.200 eserlik bir kısım her an görüşe açık olacak. Amerikan İspanyol Derneği’nden (Hispanic Society of America) sergilenmek üzere alınan önemli eserler de ayrıca görülebilecek. (Kumaşların ve kağıt üzerindeki eserlerin teşhiri, bu tip malzemelerin ışığa olan duyarlılığı nedeniyle sık sık değişebilir.)
Galerilerin yeniden kurulmalarının bir parçası olarak, konservatör ve bilim insanlarından oluşan bir ekip, Müze’nin ayrıcalıklı el yazması koleksiyonundan kırılgan cam eserlere, nadir ve değerli halılara kadar, koleksiyon içindeki ana eserlerin korunmasına yönelik yoğun bir program içine girdiler.
Müze koleksiyonunun içeriği başlıca şu şekildedir: şatafatlı biçimde süslenmiş Şam Odası, yapım 1707, Suriye’nin Osmanlı dönemindeki varlıklı evlerin en harika örneklerinden biri; Mısır, Suriye, Irak ve İran’dan cam, maden ve seramik eserleri; klasik İran halılarının müstesna bir örneği olan 16′ncı yüzyıldan kalma ve Rus hükümdarı Büyük Petro (Peter the Great) tarafından Habsburg İmparatoru I. Leopold’a sunulmuş olan yakın zamanda restore edilmiş meşhur İmparator’un Halısı da dâhil olmak üzere 16′ncı ve 17′nci yüzyıllardan kalma var olan en harika klasik halılardan bazıları; oldukça erken dönem ve ortaçağdan kalma Kuranlar; İran Hükümdarı Şah Tahmasb (1514 – 76) için oluşturulmuş olan Şahname veya Krallar Kitabı’nın şatafatlı bir kopyasından sayfalar; Tac Mahal’i yaptıran hükümdar için hazırlanmış “Şah Cihan Albümü”nden resimleri de içeren Arap Dünyası, Osmanlı Türkiye’si, İran ve Babür dönemi Hindistan’ı (Mughal India) salonlarından çarpıcı hanedanlık minyatürleri ve; sırlı seramik çinilerle dekore edilmiş ve bir Cami’de kıbleye dönük olarak ibadet amacıyla kullanılan, İsfahan’dan gelme 14′üncü yüzyıl mihrabı ya da namaz kılınan nişi içeren mimari öğeler.
Galerilerin Tarihi ve İnşaatı
1800m2lik yeni galeriler, Müze’nin 140 yıllık tarihi boyunca satın alma veya hediye kabulü, hibe şeklinde edindiği 12.000′den fazla sanat eserinden oluşan İslam Sanatları Departmanı koleksiyonuna ev sahipliği yapacak. Bu koleksiyon için tahsis edilmiş ilk galeriler grubu, 1975 yılında bölüm başkanı Richard Ettinghausen’un yönetimi ile açıldı.
Galeriler, Müze’nin kapsamlı “21′inci Yüzyıl Met” iç mekan inşa projesi dâhilinde Fifth Avenue adresindeki binanın güney kanadında yürütülen yenileme faaliyetinin bir parçası olarak Mayıs 2003 tarihinde kapatıldı. Haziran 2003 tarihinden itibaren, koleksiyondan seçilmiş eserlerinin tematik görüntüleri Müze’nin Ana Giriş Salonu’na (“Great Hall”) yukarıdan bakan balkon bölümünde ve Ana Bina’nın birçok başka noktasında kesintisiz olarak sergilenmeye başlandı. İslam Sanatları Departmanı tarafından organize edilen Metropolitan Müzesi’nde sunulan büyük sergiler de oldu; bunlardan bazıları, Cengiz Han’ın Mirasıdır: Batı Asya’nın Saray Sanatı ve Kültürü, 1256-1353 (The Legacy of Ghengis Khan: Courtly Art and Culture in Western Asia, 1256-1353) (2002-2003); Hindistan Papağanı’nın İncileri: Celaleddin Ekber Şah’ın Resimli Hamse Kitabı, 1597-98 (Pearls of the Parrot of India: The Emperor Akbar’s Illustrated Khamsa) (2005-2006); Venedik ve İslam Dünyası, 828-1707 (Venice and the Islamic World) (2007).
Müze’nin güney kanadındaki diğer “21′inci Yüzyıl Met” projeleri arasında, bir dizi yeni galeri de olduğu gibi – Helenistik, Etrüsk, Güney İtalya ve Roma sanatlarına yönelik; Kuzey Amerika Yerlileri Sanatı (Native North American Art); Okyanusya Sanatı; ve 19′uncu yüzyıl ve 20′nci yüzyıl başı Avrupa resim ve heykelleri – ve Ruth ve Harold D. Uris Eğitim Merkezi de vardı. Bugün, bu projelerin hepsi tamamlanmış durumdadır.
İlgili Programlar
Her yaştan misafirimizin, galerilerdeki koleksiyonlar ile iletişime geçmesini sağlamak ve İslam kültüründe mevcut olan çoklu bakış açıları ile zengin çeşitliliği daha iyi anlamalarını sağlamak üzere aileler, öğrenciler, öğretmenler ve genel ziyaretçiler için birçok eğitsel girişim sunulacaktır. Eğitsel girişim kapsamında müzikal performanslar, konukların bizzat çalışabilecekleri atölyeler, konferanslar, filmler, galerilerde açıklayıcı konuşmalar, K-12 öğretmen atölyeleri, uluslararası bir sempozyum, panel tartışmaları ve sanatçılarla yapılabilecek görüşmeler sayılabilir; ayrıca çevrimiçi kaynaklar ve yayınlar ile de takviye edilmektedir.
Yeni galeriler ile birlikte düzenlenen programlar, Sharmin ve Bijan Mossavar-Rahmani, Patti ve Everett B. Birch Vakfı (The Patti and Everett B. Birch Foundation), Doris Duke İslam Sanatları Vakfı (Doris Duke Foundation of Islamic Art), Lavori Sterling Vakfı (Lavori Serling Foundation, Inc.), Ağa Han Kültür Vakfı’nın (the Aga Khan Trust for Culture) bir programı olan Ağa Han Müzik Girişimi (Aga Khan Music Initiative), İran Çalışmaları Amerikan Enstitüsü (American Institute of Iranian Studies) ve Fas-Amerikan Kültür Merkezi (the Moroccan-American Cultural Center) tarafından cömertçe desteklenmiştir.
Yeni galeriler ile ilgili farklı çevrimiçi özelliklere Müze’nin web sitesi’nden ulaşabilirsiniz (www.metmuseum.org); Fas Avlu’nun yapılış süreci hakkında bir video ve süreç halindeki galerilerinin fotoğrafları gibi.
Metropolitan Müzesi küratörlerinin ve diğer akademisyenlerin yorumları ile çocuklar için özel hazırlanmış bilgilerin de ekleneceği Sesli Rehberleri de edinebileceksiniz. Kiralama ücreti, yetişkinler için 7 $, Müze üyeleri için 6 $ ve 12 yaş altı çocuklar için 5 $ şeklindedir.
Sesli Rehber programının sponsoru Bloomberg firmasıdır.
Duyurular
Koleksiyon için yeni bir rehber, Arap Ülkeleri, Türkiye, İran, Orta Asya ve Geç Dönem Güney Asya Sanatlarına yönelik Yeni Galerilerin açılışı ile aynı zamana denk gelecek şekilde yayınlanacaktır. İslam Sanatları Departmanı’ndan sorumlu Patti Cadby Birch Küratörü Sheila Canby tarafından önsözü yazılan bu ciltte, 300′e yakın eser yer alacaktır. Önde gelen yazarlar şu şekildedir; Kıdemli Araştırma Görevlisi Meryem Ehtiyar (Maryam Ekhtiar, Senior Research Associate) İslam Sanatları Departmanı, New York Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi John Loeb Sanat Tarihi Profesörü ve Lisans Dersleri Direktörü (John Loeb Professor in the History of Art and Director of Graduate Studies, Institute of Fine Arts, New York University) Priscilla Soucek, Sheila Canby ve Müze’nin İslam Sanatları Departmanı’ndaki yeni galerilerinden sorumlu Küratör ve Koordinatör Nevine Haydar (Navina Haidar). Genel kitleye hitap etmesi amaçlanan ve bolca fotoraf ve resim içeren kitap, Müze’nin Kitap Dükkanlarında 65 $ karşılığında edinilebilir.
Bu yayın, Sharmin ve Bijan Mossavar-Rahmani’nin cömert destekleri sayesinde mümkün olmuştur.
Tıpkı basım suretinde, Şah Tahmasb’ın Şahname’si: Farsi Krallar Kitabı (The Shahnama of Shah Tahmasp: The Persian Book of Kings) ilk defa tamamen renkli ve 258 sayfa olarak yenilenmiş cilt halinde, el yazmasının tarihçesi ve önemine dair Sheila Canby’nin yazdığı önsöz ile birlikte yeniden basılıyor ve okuyucuları ile buluşuyor.
Bu yayın, İran – Amerikan Topluluğu’nun (Iranian-American Community) cömertliği sayesinde mümkün olmuştur.
Yeni galerilerin açılması ile birlikte, Metropolitan Müzesi tarafından ilave kitaplar da yayınlanacaktır. Türkmen Mücevheratı: Gümüş Süslemeler Marshall ve Marilyn Wolf Koleksiyonu‘ndan (Layla S. Diba, 60 $) (Turkmen Jewelry: Silver Ornaments from the Marshall and Marilyn Wolf Collection by Layla S. Diba) Türkmen mücevheratından Müzeye yapılan son büyük armağana dair. Dönemin İhtişamı: Hindistan’ın Usta Ressamları, 1100-1900 (John Guy ve Jorrit Britschgi, 45$) (Wonder of the Age: Master Painters of India by John Guy and Jorrit Britschgi), Metropolitan’da 2011 sonbaharında açılacak sergiye eşlik edecek. Güneyin Sultanları: Hindistan Dekkan dönemi Saray Sanatları, 1323-1687 (düzenleme: Navina Haidar ve Marika Sardar, 50$) (Sultans of the South: Art of India’s Deccan Courts, edited by Navina Haidar and Marika Sardar), Hint-İslam sanatı hakkındaki 2008 yılında gerçekleşen sempozyumdan makaleler içermektedir. Aynı konuda büyük bir sergi açılışı planlanmıştır.
Tamamı Metropolitan Sanat Müzesi tarafından yayınlanmış ve dağıtımı Yale Üniversitesi Matbaası tarafından yapılmıştır; Müze’nin Kitap Dükkanları’ndan temin edilebilir.
